Bogumińskie meandry zajmują obszar od przejścia granicznego Bogumin-Chałupki do zbiegu Odry i Olzy. Jest to doskonały przykład naturalnego rozwoju koryta rzeki i przyległych obszarów zalewowych, w których zachodzą naturalne procesy formowania rzeki. Wszystko to bez ludzkiej interwencji. „Ten pomnik przyrody obejmuje około ośmiokilometrowy odcinek rzeki Odry z pięcioma głównymi zakrętami którego środkiem przebiega czesko-polska granica państwowa” – powiedziała Jana Končitková z działu prasowego Urzędu Miasta Bogumin

Cały obszar istnieje od wieków, ale meandry tak naprawdę dały o sobie znać dopiero w 1997 roku. Podczas niszczycielskiej powodzi pękł jeden z meandrów, co miało inne interesujące konsekwencje. „Odpowiedzialnością administratora przepływu było naprawienie pękniętego koryta i przy tej okazji oceniono również stan ekologiczny, co wskazywało na wyjątkowość tego terytorium”– zdradził Jiří Spáčil, przewodniczący stowarzyszenia obywatelskiego „Graniczne Meandry Odry”.

Ząb trzonowy mamuta

W 2007 roku pomnik przyrody Graniczne Meandry Odry, ogłoszony obszarem chronionym przez region morawsko-śląski, udostępniony dla zwiedzających, dla którego wciąż przygotowuje ciekawe niespodzianki. Odra nie tylko stale zmienia granicę państwową między Czechami a Polską, ale zdołała też zmyć gigantyczny krąg albo ząb trzonowy mamuta czy kamień graniczny z czasów Marii Teresy znaleziony piętnaście lat temu w lokalnej dzielnicy Kopytów.

Dzięki ścisłej współpracy ze Światowym Funduszem Ochrony Przyrody (WWF) przeprowadzono szczegółowe badania, aby wykazać, że cały obszar ma wielką wartość krajobrazową. „Zróżnicowane siedliska przyrodnicze pozwalają na występowanie wielu rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt, a ponadto jest to naturalny unikat pod względem naturalnej dynamiki rzek” – powiedział Spáčil.

Częścią Meandrów na prawym brzegu są drzewostany zalewowe, łąki, grunty orne, a także dwa obszary wodne – martwe ramię Odry przy stoczni i jezioro Mały Kaliszok, które powstało po wydobyciu piasku żwirowego. Meandry są także domem dla wielu roślin i zwierząt. Żyje tu na przykład chroniony bóbr europejski, niecałe 200 gatunków ptaków, jaszczurek, węży trawiastych, kilka gatunków żab, pająków wilków, ważek lub motyli. Pojawił się tu nawet największy europejski motyl, którego rozpiętość skrzydeł może sięgać nawet 15 centymetrów. Unikalna jest także lokalna flora.

Widok z wieży widokowej

Obszar Meandrów można zwiedzać pieszo, jak i na rowerze lub łodzią. Ponadto można go od dwóch lat obserwować z 27-metrowej wieży widokowej położonej między Chałupkami i Zabełkowem. Na jej szczyt prowadzą spiralne schody, po których pokonaniu można podziwiać piękne widoki na czeską i polską stronę Odry. Ma dwa półpiętra i oferuje łącznie 114 stopni. Wieża widokowa, która składa się z mocnego betonowego fundamentu, konstrukcji stalowej do połowy wysokości i drewnianego szczytu, została zbudowana przez polską gminę Krzyżanowice a 85 procent uznanych kosztów pomógł sfinansować Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. „Wspólnie z naszymi partnerami opracowujemy projekty, które powinny pomóc w rozwoju obszaru przygranicznego, szczególnie w dziedzinie turystyki” – powiedział zastępca burmistrza Bogumina Lumír Macura.

Autor: Petr Sobol